"Jezuita Hoste napisał o żegludze dzieło znane pod nazwą "Książka Jezuity" z której uczyli się aż do XIX wieku angielscy oficerowie marynarki; a trzy inne jego dzieła: o budowie okrętów, o zjawiskach morskich i zbiór matematycznych wiadomości potrzebnych oficerom, służyły za podręczniki szkołom marynarki we Francji, Holandii i Anglii."
Stanisław Załęski, SJ (1874)
Paul Hoste urodził się w Breście (Pont-de-Vesle) 19 maja w 1652 r., siedemnaście lat później wstąpił do zakonu jezuitów, po latach został profesorem matematyki w Seminarium Królewskim w Tulonie. Przez 12 lat towarzyszył jako kapelan marszałkom d'Estees i de Tourville w ich morskich ekspedycjach, podczas których był świadkiem wielu największych starć morskich tamtych czasów m.in. drugiej i trzeciej wojny angielsko-holenderskiej. De Tourville poprosił jezuitę by ten napisał książkę o taktyce wojen morskich. Zadedykowana królowi Ludwikowi XIV praca pt. L'Art des Armées Navales ou Traité des Évolutions Navale, przeszło 400 stronnicowa praca, została wydana w 1697 r. zawierała opis historii ostatnich 50 lat walk na morzu, taktyki walki, postępów taktycznych floty francuskiej, hiszpańskiej, angielskiej i holenderskiej. Hoste dostarczył również definicje terminów używanych na morzu czy zasad prowadzenia wojen morskich. Ilustracje wraz z opisami prezentowały różne formacje okrętów podczas żeglugi i walk, organizację floty podczas poruszania się, kotwiczenia także różne taktyki walki w tym podwojenie i przełamywanie linii wroga, rozkazy bitewne, sygnalizacje... Hoste poza własnym doświadczeniem i wiedzą, pisząc traktat czerpał również z doświadczeń wyższych oficerów francuskich, w tym wspomnianego de Tourville'a. Był to pierwszy całościowy traktat o nowoczesnej morskiej sztuce wojennej. Francuska doktryna określana była mianem defensywnej (w części pewnie z powodu różnicy środków przeznaczanych przez królów Francji i Anglii). Francuska doktryna koncentrowała się na osiągnięciu celu misji, a walka zwiększała ryzyko, że nie zostanie ona wypełniona, więc jeśli można było uniknąć walki to należało to uczynić. Różniła się tym samym od doktryny angielskiej i holenderskiej - Anglia dążyła do supremacji na morzu (i nie tylko), drogą do celu była eliminacja, zniszczenie sił przeciwnika [doktryna katolicka vs. judeoprotestancka?]. Gdy dochodziło do walki francuskie okręty starały się wyeliminować przeciwnika z walki, unieruchomić go i kontynuwać misję, Anglicy dążyli do zniszczenia sił wroga - "trwałej eliminacji" zarówno okrętu jak i jego załogi.
W starym (1814) i krótkim angielskim biogramie Jezuity znalazło się jednak miejsce na informację, iż Hoste został za swą pracę nagrodzony przez króla ("100 pistols and, a pension of 600 livres"). Zabawni ci Anglicy.
***
Dzieło ojca Hoste, stało się podręcznikiem akademickim. Traktat został wydany w 1697 r., potem ponownie w 1727, używano go do XIX w., przetłumaczono na język angielski (wyd. 1762 i 1834), niderlandzki i grecki.
Ojciec Hoste zmarł w Tulonie w lutym 1700 r.
Prace:
Traité des évolutions navales (1691)
Recueil des traités mathématiques (1692)
Théorie de la construction des vaisseaux (1697)
Art des Armées navales ou traité des évolutions, qui contient des règles utiles aux officiers généraux, et particulières d'une armée navale; avec des exemples tirés de ce qui s'est passé de plus considérable sur la mer depuis cinquante ans (1697) - kilka ilustracji:
